Simplistisch Gilosofische Ethiek
Ongelovelijk maar waar; ik vroeg reacties van mijn beiden vrienden in mijn vorige post en ik kreeg ze ook nog! Onvoorspeld maar niet geheel onvoorspeelbaar, blijk ik tijdens het bakken van mijn reactie al snel terug te vallen op algemenere filosofie en ethiek dan mijn vogeltjesdans op gericht was, en bleek ik langer van stof dan een 'comment' waard is.
Daarom nu een aparte post, beginnend met mijn laatste comment, om te verwateren in wijn-geinduceerde oversimplificaties...
Maar Dave, 'feral cats' zouden niet bestaan hebben als de mens zich verantwoordelijk had gedragen. Dit zijn de nazaten van tamme huiskatten die door mensen gedumpt zijn, terwijl volgensmij (al vergis ik me daar vast in) er uberhaupt geen native katachtigen op 't amerikaanse continent bestaan. Alle katten daar zijn door de mens introduceerd. Zolang we ze dan binnenshuis of aangelijnd houden geen probleem, maar als we ze buiten laten jagen of ze dus inderdaad als een wilder nog gevaarlijker diersoort laten voortbestaan, moeten we dan niet de verantwoordelijkheid op ons nemen voor de tientallen uitgestorven diersoorten die dat ten gevolge heeft?
Ik spreek me niet uit voor die oetlul met z'n shotgun, maar wil alleen maar aangeven dat hier een ethisch vraagstuk is waar volgensmij geen simpel antwoord op is.
Je hebt 't bijvoorbeeld over 'Moeder Natuur', maar betekent dat alles maar z'n gang laten gaan? Of betekent dat juist proberen een lijn te trekken tussen was de mens heeft veroorzaakt en wat ook zonder de mens zou zijn geweest? In hoeverre valt wat wij hebben aangericht onder Natuur? 't Verschil tussen een Chihuahua en een Deense Dog hebben wij erin gefokt, in enkele duizenden jaren. Maar of je't gelooft of niet, genetisch zijn ze nog steeds van 't zelf diersoort, hoe pijnlijk dat ook voor een Chihuahua teefje moet zijn.
Een ideale oplossing zou mijns inziens zijn alle wilde katten op te pakken (flinke klus), en ze allemaal bij lieve families onder te brengen en binnen te houden. De vogeltjes hebben nergens meer last van (en vogels bleken laatst weer genetisch gezien bij de oudste diersoort op aarde te horen) en de katten leven nog lang en gelukkig. Maar wat als dat nou niet praktisch haalbaar blijkt?
Stel er zijn 10.000 vogelsoorten op aarde, en door de door ons losgelaten kattenplaag zullen ze allemaal uitsterven. Wat doen we dan? Doden we de katten? Houden we kat en vogel gescheiden?
En als we de helft van de vogelsoorten verliezen? Acceptable losses? Casualties of war? Wiens oorlog? Die wij ontketend hebben op de andere levensvormen op de aarde, zonder zelf in gevaar te komen?
Mijns inziens komt tot op zekere hoogte in elk geval neer op een paar vragen, waar de rest alleen maar afgeleide vragen van zijn:
- Zijn wij verantwoording schuldig aan het eco-systeem wat op aarde bestaan als geheel?
- Zijn wij verantwoording schuldig aan de andere levensvormen op aarde?
- Zijn wij verantwoording schuldig omtrent de levensvormen die onomstotelijk door ons in ecosystemen geintroduceerd worden?
- Zijn wij uberhaupt op wat voor manier verantwoording schuldig?
(NB: Verantwoordingskwesties vallen als ik me niet vergis allemaal onder ethiek. Toch?)
Zodra je deze vragen beschouwt, kom je volgensmij al heel snel op andere nog elementairdere vragen terecht:
- Is er een voorafbestemd doel voor ons bestaan? Zoja, dan heiligt elk middel dat doel, tenminste in het kader van het bereiken van dat doel in elk geval, en ben je snel klaar. Zonee:
- Is de mens 'heiliger' of meerwaardig aan een ander diersoort? Volgensmij kan je alleen 'waarde' toekennen een een soort, als je een doel voor ogen hebt. Zonder doel heeft niets een waarde binnen dat kader toch? Dus als een mens heiliger is, dan kunnen we doen wat we willen, tot ons door 't geen wat ons heiliger gemaakt wordt verteld wat we eigenlijk moeten doen. (Insert Bible Of Choice Here)
- Zonder voorafgesteld doel, lijkt 't mij dat de mens netzo willekeurig als elk ander dier bestaat. Als ik dan samen met 'doel' een 'maker' uitsluit, is de gehele weg naar wat we nu zijn zo ongeveer precies als wat Darwin beschreef. En dan begint 't interessant te worden.
Met hoort altijd 'Survival of the fittest' als men 't over Darwin heeft. Volgensmij heeft de gemiddelde Nederlander best wat problemen met dat al goed begrijpen, omdat wij automatisch 'de fitste' horen waar er 'the fittest' staat. Maar da's niet wat Charles bedoelde. 't Ging (totaal) niet over lichamelijke fitheid of iets dergelijks banaals. Hij had 't over een veel algemener principe dat uitblinkt door z'n simpliciteit. Hij bedoelde 'fittest' als 'meest geschikte'. Dus:
"Overleving van de meest geschikte". Waarvoor denk je dan meteen... Dus:
"Overleving van de meest geschikte om te overleven".
En dan opeens is 't zo voor de hand liggend wat Darwin zei, dat je niet snapt dat mensen 't niet snappen, en dat je zonder al te veel nadenken zoveel verder komt.
Darwin zei simpelweg, dat de soort die zal domineren de soort zal zijn die 't best in staat is te overleven in z'n omstandigheden. Dit principe verklaart waarom schutkleuren varieren per regio, waarom ijsberen wit zijn, slibtongen plat en wandelende takken eruit zien als... eh... wandelende takken.
Hij zei, dat als 1 soort zich afsplitst in 2 soorten, met een klein verschilletje dat de soort dat het verschilletje zo had dat ie makkelijker kon overleven (=voortplanten) dus aan aantal zou groeien. Eventueel ten kosten van de ander.
Simpel gezegd heeft de mens voor zover we nu weten 2 extreem unieke kenmerken ten opzichte van andere diersoorten, namelijk ons spraakvermogen, en ons denkvermogen. Dit zijn de twee kenmerken die als algemeen geaccepteerd uniek worden gezien. Dit is enigszins problematisch, om de volgende redenen per kenmerk:
Denkvermogen: Hoe weten wij nou dat wij beter kunnen denken dan een dier?
Spraakvermogen: Hoe weten wij nou dat wat beessies elkaar toeschreeuwen geen taal is?
Mijn antwoord hierop: Hou toch 's op met zwart/wit denken. Er zijn nog 3 belangrijke kenmerken waarin we in elk geval bijzonder als niet uniek zijn:
Duimen: We hebben duimen, en kunnen dus betere hand/oog coordinatie doen, wat nuttig is voor tools en schrijven (met tools)
Taalvermogen: We kunnen spraak en de bijbehorende ideeen loskoppelen van de luchttrillingen waardoor we ze horen. We kunnen iets horen, interpreteren, parafraseren, en anders doorvertellen (via ons spraakvermogen).
Schrift: We kunnen wat wij denken/zeggen loskoppelen van de audio-overdrachts-methode die we gebruiken. We schilderen op muren, en onze ideeen blijven bestaan ookal denken we ze niet meer.
Ik denk dat spraakvermogen een primaire voorwaarde is geweest voor onze verdere evolutie. Ik denk dat de combinatie van dat spraakvermogen met onze duimen de evolutionare gouden greep is geweest waar de rest uit voort is gekomen.
De duim maakte het mogelijk om effectief hulpmiddelen/tools te gebruiken. Alleen is de vaardigheid nodig om zo'n tool te vinden en te gebruiken zo complex dat dat nauwelijks genetisch overdraagbaar is. Optimaal gebruik van Duim moest dus door via Spraak dat generatie op generatie door te geven... Exact dit gedrag is te zijn bij primaten als chimpansees. Ze gebruiken stokkies, en laten elkaar zien hoe dat moet. Ze hebben een basis-denk-vermogen om dat mogelijk te maken. Maar dat denkvermogen was volslagen nutteloos geweest als er geen Spraak was geweest. Ik neem hier Spraak wel in een brede vorm; waar gebaren ook tot spraak horen. Zonder spraak zou elke baby-primaat al zijn 'duim-gebruik' opnieuw moeten leren. Maar met spraak en voor-doen, kon mams aanmoedigen, afstraffen, etcetera.
Met Duim, Denk en Spraak kwam Taal al snel om de hoek kijken. Je kan wat doen. Je kan 't uitleggen aan jezelf, en je kan 't uitleggen aan een ander. Daarnaast heb je ondertussen zo'n goede Duim-controle, dat je heel precieze tools kan maken. Ondertussen is je stam al zo succesvol met speren, bijlen en messen dat eten geen probleem is, en dat je in je grot maar om je heen zit te kijken.
Je was al gewend om in 't zand te tekenen waar de mammoet staat, en wie waarvandaan z'n speer gooit. Eigenlijk was dat al schrift; 't simpelweg vertalen van werkelijk iets, naar een gedachte in je hoofd die genoeg overeenstemming had met andermans gedachten om te kunnen worden gesimplificeerd tot een symbool in 't zand.
De stap van zand naar bloed op de muur was snel gezet. Daarna kwamen nog een berg stappen van symbool-voor-mammoet naar mam & moet, naar m&a&m&m&o&e&t maar dat waren relatief kleinere stappen.
Om een kort verhaal lang te maken; hebben wij, omdat toevallig onze voorvaderen aan 't langste evolutionairste rietje getrokken hebben, het recht om alle soorten die we voorbijgestreefd te hebben naar willekeur te beeindigen?
Als je soort A hebt, die zich splits in A1 en A2, en A1 is VEEEEEEL geschikter dan A2, is 't dan logisch en geaccepteerd dan A2 verdwijnt?
En als 't nou A1 tot A10 zijn. En A1 altijd een klein groepje bleef, terwijl A2 t/m A10 groots waren. En opeens blijkt A1 v.3.7.4.1.2.5 Duim, Denk, Spraak, Taal en Schrift te hebben, waardoor zij binnen enkele millenia klaarblijkelijk de rest van de wereldlijke fauna aan haar voeten heeft, mag zij dan -omdat zij 't kan- elk andere diersoort laten afsterven wegens mindere geschiktheid? Of moet zij -omdat zij 't kan- elk andere diersoort proberen te behouden?
En kan zo 1-2-3 geen goede reden voor Behouden bedenken (maar 't is 3:40 's nachts), maar ik kan ook geen reden hiertegen bedenken. Alles laten afsterven of zelfs actief afslachten kan natuurlijk, maar er is geen weg terug. Met alles behouden, in wat voor mate dan ook, houden we in elk geval onze opties open, zodat we onze nog later te verwerven evolutionare trofeeen wellicht waard zijn.
Terugkomend op m'n vorige blog, mijn meningen omtrent het artikel:
Oftewel... Ik wil niets te maken hebben met die gast die een shotgun op een kat richtte. Maar de gast die die wilde katten jaren voerde en dekens en speeltjes gaf, is tot op zekere hoogte voor elk diertje dat gedood is door die kat.
De mens is nog niet volwassen en onzelfzuchtig genoeg om erop uit te gaan en elke diersoort te redden. Tot we dat doen, kunnen we wel mensen erover laten nadenken. Misschien snappen ze dan, dat links duwen rechts meegeven betekend, en dat elke handeling die een mens bewust uitvoerd verantwoordelijkheid met zich mee brengt.
Daarom nu een aparte post, beginnend met mijn laatste comment, om te verwateren in wijn-geinduceerde oversimplificaties...
Maar Dave, 'feral cats' zouden niet bestaan hebben als de mens zich verantwoordelijk had gedragen. Dit zijn de nazaten van tamme huiskatten die door mensen gedumpt zijn, terwijl volgensmij (al vergis ik me daar vast in) er uberhaupt geen native katachtigen op 't amerikaanse continent bestaan. Alle katten daar zijn door de mens introduceerd. Zolang we ze dan binnenshuis of aangelijnd houden geen probleem, maar als we ze buiten laten jagen of ze dus inderdaad als een wilder nog gevaarlijker diersoort laten voortbestaan, moeten we dan niet de verantwoordelijkheid op ons nemen voor de tientallen uitgestorven diersoorten die dat ten gevolge heeft?
Ik spreek me niet uit voor die oetlul met z'n shotgun, maar wil alleen maar aangeven dat hier een ethisch vraagstuk is waar volgensmij geen simpel antwoord op is.
Je hebt 't bijvoorbeeld over 'Moeder Natuur', maar betekent dat alles maar z'n gang laten gaan? Of betekent dat juist proberen een lijn te trekken tussen was de mens heeft veroorzaakt en wat ook zonder de mens zou zijn geweest? In hoeverre valt wat wij hebben aangericht onder Natuur? 't Verschil tussen een Chihuahua en een Deense Dog hebben wij erin gefokt, in enkele duizenden jaren. Maar of je't gelooft of niet, genetisch zijn ze nog steeds van 't zelf diersoort, hoe pijnlijk dat ook voor een Chihuahua teefje moet zijn.
Een ideale oplossing zou mijns inziens zijn alle wilde katten op te pakken (flinke klus), en ze allemaal bij lieve families onder te brengen en binnen te houden. De vogeltjes hebben nergens meer last van (en vogels bleken laatst weer genetisch gezien bij de oudste diersoort op aarde te horen) en de katten leven nog lang en gelukkig. Maar wat als dat nou niet praktisch haalbaar blijkt?
Stel er zijn 10.000 vogelsoorten op aarde, en door de door ons losgelaten kattenplaag zullen ze allemaal uitsterven. Wat doen we dan? Doden we de katten? Houden we kat en vogel gescheiden?
En als we de helft van de vogelsoorten verliezen? Acceptable losses? Casualties of war? Wiens oorlog? Die wij ontketend hebben op de andere levensvormen op de aarde, zonder zelf in gevaar te komen?
Mijns inziens komt tot op zekere hoogte in elk geval neer op een paar vragen, waar de rest alleen maar afgeleide vragen van zijn:
- Zijn wij verantwoording schuldig aan het eco-systeem wat op aarde bestaan als geheel?
- Zijn wij verantwoording schuldig aan de andere levensvormen op aarde?
- Zijn wij verantwoording schuldig omtrent de levensvormen die onomstotelijk door ons in ecosystemen geintroduceerd worden?
- Zijn wij uberhaupt op wat voor manier verantwoording schuldig?
(NB: Verantwoordingskwesties vallen als ik me niet vergis allemaal onder ethiek. Toch?)
Zodra je deze vragen beschouwt, kom je volgensmij al heel snel op andere nog elementairdere vragen terecht:
- Is er een voorafbestemd doel voor ons bestaan? Zoja, dan heiligt elk middel dat doel, tenminste in het kader van het bereiken van dat doel in elk geval, en ben je snel klaar. Zonee:
- Is de mens 'heiliger' of meerwaardig aan een ander diersoort? Volgensmij kan je alleen 'waarde' toekennen een een soort, als je een doel voor ogen hebt. Zonder doel heeft niets een waarde binnen dat kader toch? Dus als een mens heiliger is, dan kunnen we doen wat we willen, tot ons door 't geen wat ons heiliger gemaakt wordt verteld wat we eigenlijk moeten doen. (Insert Bible Of Choice Here)
- Zonder voorafgesteld doel, lijkt 't mij dat de mens netzo willekeurig als elk ander dier bestaat. Als ik dan samen met 'doel' een 'maker' uitsluit, is de gehele weg naar wat we nu zijn zo ongeveer precies als wat Darwin beschreef. En dan begint 't interessant te worden.
Met hoort altijd 'Survival of the fittest' als men 't over Darwin heeft. Volgensmij heeft de gemiddelde Nederlander best wat problemen met dat al goed begrijpen, omdat wij automatisch 'de fitste' horen waar er 'the fittest' staat. Maar da's niet wat Charles bedoelde. 't Ging (totaal) niet over lichamelijke fitheid of iets dergelijks banaals. Hij had 't over een veel algemener principe dat uitblinkt door z'n simpliciteit. Hij bedoelde 'fittest' als 'meest geschikte'. Dus:
"Overleving van de meest geschikte". Waarvoor denk je dan meteen... Dus:
"Overleving van de meest geschikte om te overleven".
En dan opeens is 't zo voor de hand liggend wat Darwin zei, dat je niet snapt dat mensen 't niet snappen, en dat je zonder al te veel nadenken zoveel verder komt.
Darwin zei simpelweg, dat de soort die zal domineren de soort zal zijn die 't best in staat is te overleven in z'n omstandigheden. Dit principe verklaart waarom schutkleuren varieren per regio, waarom ijsberen wit zijn, slibtongen plat en wandelende takken eruit zien als... eh... wandelende takken.
Hij zei, dat als 1 soort zich afsplitst in 2 soorten, met een klein verschilletje dat de soort dat het verschilletje zo had dat ie makkelijker kon overleven (=voortplanten) dus aan aantal zou groeien. Eventueel ten kosten van de ander.
Simpel gezegd heeft de mens voor zover we nu weten 2 extreem unieke kenmerken ten opzichte van andere diersoorten, namelijk ons spraakvermogen, en ons denkvermogen. Dit zijn de twee kenmerken die als algemeen geaccepteerd uniek worden gezien. Dit is enigszins problematisch, om de volgende redenen per kenmerk:
Denkvermogen: Hoe weten wij nou dat wij beter kunnen denken dan een dier?
Spraakvermogen: Hoe weten wij nou dat wat beessies elkaar toeschreeuwen geen taal is?
Mijn antwoord hierop: Hou toch 's op met zwart/wit denken. Er zijn nog 3 belangrijke kenmerken waarin we in elk geval bijzonder als niet uniek zijn:
Duimen: We hebben duimen, en kunnen dus betere hand/oog coordinatie doen, wat nuttig is voor tools en schrijven (met tools)
Taalvermogen: We kunnen spraak en de bijbehorende ideeen loskoppelen van de luchttrillingen waardoor we ze horen. We kunnen iets horen, interpreteren, parafraseren, en anders doorvertellen (via ons spraakvermogen).
Schrift: We kunnen wat wij denken/zeggen loskoppelen van de audio-overdrachts-methode die we gebruiken. We schilderen op muren, en onze ideeen blijven bestaan ookal denken we ze niet meer.
Ik denk dat spraakvermogen een primaire voorwaarde is geweest voor onze verdere evolutie. Ik denk dat de combinatie van dat spraakvermogen met onze duimen de evolutionare gouden greep is geweest waar de rest uit voort is gekomen.
De duim maakte het mogelijk om effectief hulpmiddelen/tools te gebruiken. Alleen is de vaardigheid nodig om zo'n tool te vinden en te gebruiken zo complex dat dat nauwelijks genetisch overdraagbaar is. Optimaal gebruik van Duim moest dus door via Spraak dat generatie op generatie door te geven... Exact dit gedrag is te zijn bij primaten als chimpansees. Ze gebruiken stokkies, en laten elkaar zien hoe dat moet. Ze hebben een basis-denk-vermogen om dat mogelijk te maken. Maar dat denkvermogen was volslagen nutteloos geweest als er geen Spraak was geweest. Ik neem hier Spraak wel in een brede vorm; waar gebaren ook tot spraak horen. Zonder spraak zou elke baby-primaat al zijn 'duim-gebruik' opnieuw moeten leren. Maar met spraak en voor-doen, kon mams aanmoedigen, afstraffen, etcetera.
Met Duim, Denk en Spraak kwam Taal al snel om de hoek kijken. Je kan wat doen. Je kan 't uitleggen aan jezelf, en je kan 't uitleggen aan een ander. Daarnaast heb je ondertussen zo'n goede Duim-controle, dat je heel precieze tools kan maken. Ondertussen is je stam al zo succesvol met speren, bijlen en messen dat eten geen probleem is, en dat je in je grot maar om je heen zit te kijken.
Je was al gewend om in 't zand te tekenen waar de mammoet staat, en wie waarvandaan z'n speer gooit. Eigenlijk was dat al schrift; 't simpelweg vertalen van werkelijk iets, naar een gedachte in je hoofd die genoeg overeenstemming had met andermans gedachten om te kunnen worden gesimplificeerd tot een symbool in 't zand.
De stap van zand naar bloed op de muur was snel gezet. Daarna kwamen nog een berg stappen van symbool-voor-mammoet naar mam & moet, naar m&a&m&m&o&e&t maar dat waren relatief kleinere stappen.
Om een kort verhaal lang te maken; hebben wij, omdat toevallig onze voorvaderen aan 't langste evolutionairste rietje getrokken hebben, het recht om alle soorten die we voorbijgestreefd te hebben naar willekeur te beeindigen?
Als je soort A hebt, die zich splits in A1 en A2, en A1 is VEEEEEEL geschikter dan A2, is 't dan logisch en geaccepteerd dan A2 verdwijnt?
En als 't nou A1 tot A10 zijn. En A1 altijd een klein groepje bleef, terwijl A2 t/m A10 groots waren. En opeens blijkt A1 v.3.7.4.1.2.5 Duim, Denk, Spraak, Taal en Schrift te hebben, waardoor zij binnen enkele millenia klaarblijkelijk de rest van de wereldlijke fauna aan haar voeten heeft, mag zij dan -omdat zij 't kan- elk andere diersoort laten afsterven wegens mindere geschiktheid? Of moet zij -omdat zij 't kan- elk andere diersoort proberen te behouden?
En kan zo 1-2-3 geen goede reden voor Behouden bedenken (maar 't is 3:40 's nachts), maar ik kan ook geen reden hiertegen bedenken. Alles laten afsterven of zelfs actief afslachten kan natuurlijk, maar er is geen weg terug. Met alles behouden, in wat voor mate dan ook, houden we in elk geval onze opties open, zodat we onze nog later te verwerven evolutionare trofeeen wellicht waard zijn.
Terugkomend op m'n vorige blog, mijn meningen omtrent het artikel:
- Ik zal een persoon die in staat is om een kat (wild-of-niet) af te schieten niet tolereren in mijn persoonlijke vriendenkring
- Ik zal een persoon die in staat is een beschermde vogelsoort zonder blikken of blozen te zien afsterven ook niet tolereren
- 't Is onze verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk soorten in wat voor mate dan ook te conserveren
- Hieronder vallen diersoorten die onafhankelijk van ons zouden bestaan maar ook die juist dankzij ons bestaan
- Als wij hierdoor de populatie van soort A moeten beperken om die van soort B in stand te houden, dan moet dat (hoe dan ook)
- Het is van niemand te verwachten dat zij alle ethische/morele implicaties overziet van relevante situaties
- Het is aan de regering om wetgeving te vormen die voor zover mogelijk in alle gevallen correct is (of in de grootste mate)
- Als de regering tekortschiet qua wetgeving, en een persoon handelt, dan kan hij/zij geen straf opgelegd krijgen
- Straf kan immers alleen worden opgelegd, als de bestrafde het risico op die straf willens en wetens accepteerde
- Hoe kon de bestraffen partij immers anders zijn handelen toetsen, als er geen wetgeving omtrent bestond
- De wet is per slot van rekening een convenant tussen een individu en elk ander individu, behouden door de maatschappij
Oftewel... Ik wil niets te maken hebben met die gast die een shotgun op een kat richtte. Maar de gast die die wilde katten jaren voerde en dekens en speeltjes gaf, is tot op zekere hoogte voor elk diertje dat gedood is door die kat.
De mens is nog niet volwassen en onzelfzuchtig genoeg om erop uit te gaan en elke diersoort te redden. Tot we dat doen, kunnen we wel mensen erover laten nadenken. Misschien snappen ze dan, dat links duwen rechts meegeven betekend, en dat elke handeling die een mens bewust uitvoerd verantwoordelijkheid met zich mee brengt.